Οστεοαρθρίτιδας γόνατος
Το γόνατο είναι η άρθρωση μεταξύ του μηρού και της κνήμης, αποτελώντας την μεγαλύτερη άρθρωση του ανθρωπίνου σώματος.
Αποτελείται από δυο τμήματα:
- την κνημομηριαία άρθρωση
- και τη επιγονατιδομηριαία άρθρωση
Η βασική κίνηση που επιτρέπει είναι η κάμψη και έκταση ενώ σε πολύ μικρότερο βαθμό επιτρέπεται έσω και έξω στροφή.
Όπως σε όλες τις αρθρώσεις έτσι και εδώ οι αρθρικές επιφάνειες περιβάλλονται από υαλοειδή χόνδρο. Πέριξ της άρθρωσης βρίσκεται ο αρθρικός υμένας από τον οποίο παράγεται το αρθρικό υγρό, το “λιπαντικό’ της άρθρωσης.
Ανατομία της άρθρωσης του γόνατος
Ενδιάμεσα των οστών του μηριαίου και της κνήμης βρίσκονται δυο ημισελινοειδείς σχηματισμοί, οι μηνίσκοι, ο έσω και ο έξω. Έχουν σαν έργο την απορρόφηση των κραδασμών και τη σταθεροποίηση της άρθρωσης.
Χιαστοί σύνδεσμοι, ο πρόσθιος και ο οπίσθιος. Στο κέντρο της άρθρωσης οι δυο αυτοί σύνδεσμοι συνδέουν το μηρό με την κνήμη. Σταθεροποιούν την άρθρωση και ορίζουν το εύρος κίνησης της.
Πλάγιοι σύνδεσμοι. Είναι ο έσω και έξω πλάγιος σύνδεσμος. Περιορίζουν και σταθεροποιούν το γόνατο στις πλάγιες κινήσεις.
Η καταστροφή και φθορά της άρθρωσης του γόνατος ονομάζεται αρθρίτιδα. Όταν φθείρεται ο υαλοειδής χόνδρος την ορίζουμε ως οστεοαρθρίτιδα.
Τα μεγάλα φορτία κατά την κίνηση της άρθρωσης οι κραδασμοί και η τριβή μεταξύ όλων αυτών των δομών της άρθρωσης δημιουργούν και επιτείνουν την φθορά της άρθρωσης.
Η αρθρική επιφάνεια μειώνεται, το υποχόνδριο οστό υποχωρεί, ενώ σε μια προσπάθεια του οργανισμού να σταθεροποιήσει την άρθρωση δημιουργούνται οστεόφυτα γύρω από την άρθρωση.
Η παραγωγή αρθρικού υγρού αυξάνεται λόγω της αυξημένης τριβής, οδηγώντας σε οιδήματα και πόνο κατά την λειτουργία της άρθρωσης.
Το μέλος παραμορφώνεται, με την κνήμη να στρέφεται είτε προς τα έσω, ραιβότητα, πιο συχνά, είτε προς τα έξω, βλαισότητα.
Επιπτώσεις
Επιπτώσεις στην ζωή του ασθενούς
Η λειτουργία στη συνέχεια γίνεται όλο και πιο δύσκολη με το εύρος κίνησης αυτής να μειώνεται προοδευτικά. Παράλληλα εγκαθίσταται δυσκαμψία.
- Παρουσία έντονου άλγους κατά την κίνηση.
- Δυσχέρεια στη παρατεταμένη ορθοστασία και βάδιση.
- Δυσκολία εκτέλεσης των καθημερινών δραστηριοτήτων του ασθενούς, έχοντας σαν αποτέλεσμα μειωμένο επίπεδο ποιότητας ζωής.
Επιπτώσεις στην ψυχολογία του ατόμου, κοινωνικός αποκλεισμός.
Κατηγορίες αρθρίτιδας
Χωρίζεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή
Πρωτοπαθής:
- δεν αναγνωρίζεται κάποια σαφής αιτία
- αρχική εκδήλωση πιο συχνά στα χέρια
- μπορεί να προσβληθούν πολλές αρθρώσεις, σε πόδια, χέρια, γόνατα, ισχία
- μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση
- μεγάλη συσχέτιση με κληρονομικότητα
Δευτεροπαθής:
Είναι η πιο συχνή και είναι συγκεκριμένης αιτιολογίας. Αφορά αυξημένα φορτία στην άρθρωση ή κακώσεις αυτής, όπως τα κατάγματα.
Τα πιο συχνά αίτια είναι:
- αθλητικές δραστηριότητες που οδηγούν σε αθλητικές κακώσεις
- υπέρβαρα άτομα
- άτομα που ασκούν βαριά χειρωνακτική εργασία
- τραυματισμοί, τροχαία ατυχήματα
- κατάγματα
- άσηπτη νέκρωση
Θέλετε ραντεβού με τον γιατρό;
Συμπτώματα οστεοαρθρίτιδα γόνατος
- Ο πόνος είναι το πιο συχνό και ενοχλητικό σύμπτωμα στη αρθρίτιδα του γόνατος. Στα αρχικά στάδια εμφανίζεται μόνο κατά την διάρκεια δραστηριοτήτων, δηλαδή στην φόρτιση του σκέλους, ενώ στην συνέχεια ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας ενοχλεί τον ασθενή.
- Οίδημα, οι αυξημένες τριβές εντός της άρθρωσης οδηγούν στην παραγωγή περισσότερου αρθρικού υγρού. Η τάση που προκαλείται από την αυξημένη ενδαρθρική πίεση προκαλεί έντονο άλγος και είναι η αιτία για την εμφάνιση της κύστης Baker στο πίσω μέρος της άρθρωσης του γόνατος.
- Μειωμένο εύρος κίνησης. Προκαλεί δυσκολία ακόμα και σε απλές καθημερινές δραστηρίοτητες.
- Αίσθημα καύσου. Ο ασθενής νιώθει αυξημένη θερμοκρασία από την άρθρωση, λόγω της φλεγμονής.
- Αίσθημα αστάθειας. Ο ασθενής νιώθει ότι “δεν τον κρατάει το πόδι του”.
- Κριγμός. Θόρυβος που παράγεται κατά την κίνηση, λόγω των ανώμαλων επιφανειών της άρθρωσης και που είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός για τον ασθενή.
- Παραμόρφωση του σκέλους. Το μέλος παραμορφώνεται, με την κνήμη να στρέφεται είτε προς τα έσω, σε ραιβότητα, πιο συχνά, είτε προς τα έξω, σε βλαισότητα.
Διάγνωση - οστεοαρθρίτιδα γόνατος
- Ιστορικό και κλινική εξέταση, το πιο σημαντικό όλων.
- Απεικονιστικός έλεγχος. Απλές ακτινογραφίες, ιδανικά σε όρθια θέση για να διαπιστωθεί ο βαθμός στένωσης του μεσάρθριου διαστήματος.
Σε πιο σύνθετες περιπτώσεις μπορεί ο ορθοπεδικός να ζητήσει αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Το πιο σημαντικό δεν είναι να διαπιστώσουμε τον βαθμό φθοράς της άρθρωσης στον απεικονιστικό έλεγχο, άλλα να διαπιστώσουμε τη προέλευση του πόνου του ασθενούς.
Είναι καθοριστικής σημασίας ο εντοπισμός του πόνου στον ασθενή, ότι σίγουρα προέρχεται από το γόνατο και όχι από κάπου αλλού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ασθενείς που χειρουργήθηκαν και μετά το χειρουργείο τα συμπτώματα παρέμειναν.
Επίσης ασθενείς που παρουσιάζουν μεγάλο βαθμό φθοράς της άρθρωσης στις ακτινογραφίες, μπορεί να έχουν πιο ήπια συμπτώματα σε σχέση με κάποιον που έχει “καλύτερη” ακτινολογική εικόνα. Είναι γνωστός ο κανόνας “δεν θεραπεύουμε ακτινογραφίες, αλλά ασθενείς”
Θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος
Συντηρητική θεραπεία:
- Τροποποίηση δραστηριοτήτων, χρήση ειδικών υποδημάτων, αποφυγή έντονων δραστηριοτήτων.
- Μείωση του σωματικού βάρους, μπορεί να προσφέρει σημαντικά στην ελάττωση του άλγους.
- Φαρμακευτική αγωγή, απλά παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη, πάντα με τη δέουσα προσοχή.
- Φυσικοθεραπεία, κυρίως μυική ενδυνάμωση και βελτίωση του εύρους κίνησης της άρθρωσης.
- Χρήση υποστηρικτικών μέσων όπως βακτηρίες για αποφόρτιση της άρθρωσης.
Ενδαρθρικές ενέσεις, εγχύσεις
Το πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP), που περιεχέι αυξητικούς παράγοντες και το υαλουρονικό οξύ είναι οι πιο συχνές ουσίες που χρησιμοποιούνται στις εγχύσεις αυτές. Χρήσιμο είναι οι εγχύσεις αυτές να γίνονται υπό την καθοδήγηση υπερήχου, αυξάνει την ακρίβεια και αποτελεσματικότητα της έγχυσης.
Χειρουργική θεραπεία
Σε αρχικά στάδια αρθρίτιδας μπορεί να γίνει αρθροσκόπηση του ισχίου με στόχο την καθυστέρηση ενός μεγαλύτερου χειρουργείου.
Σε προχωρημένη εκφύλιση της άρθρωσης του ισχίου, η επέμβαση εκλογής είναι η ολική αρθροπλαστική του ισχίου, κατά την οποία αντικαθιστούμε όλες τις αρθρικές επιφάνειες με προθέσεις.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι είναι μια πάθηση που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην ποιότητα ζωής του ασθενούς εάν δεν αντιμετωπιστεί με την δέουσα προσοχή.
Σήμερα με τις σύγχρονες τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας στο ισχίο και τα νέα υλικά που έχουμε στη διάθεση μας ακόμα και σε δύσκολες περιπτώσεις αρθρίτιδας μπορούμε να δώσουμε λύση στο πρόβλημα του ασθενούς.
Μετεγχειρητικές οδηγίες
Ο ασθενής σηκώνεται την ίδια ημέρα του χειρουργείου, υπό την επίβλεψη φυσικοθεραπευτή.
Την επόμενη ημέρα ο ασθενής λαμβάνει εξιτήριο, ανάλογα τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενή και πιθανές συνυπάρχουσες παθολογίες.
Δίνονται οδηγίες για ασκήσεις στο σπίτι προς τον ασθενή.
Σε 15 ημέρες από την επέμβαση αφαιρούνται τα ράμματα και τα επιθέματα.
Στις 5 με 6 εβδομάδες από τη στιγμή του χειρουργείου, γίνεται επανέλεγχος και δίνουμε οδηγίες εκ νέου.
Ακτινολογικός έλεγχος ρουτίνας σε 3 μήνες από την επέμβαση.
Ο ασθενής μπορεί ανά πάσα στιγμή να συμβουλεύεται το γιατρό του για οποιαδήποτε απορία έχει.
Είναι σημαντική η συνεργασία ασθενή ιατρού και μετά το χειρουργείο για να έχουμε τα βέλτιστα αποτελέσματα από την ολική αρθροπλαστική του γόνατος και την μακροβιότητα της πρόθεσης.
Για οποιαδήποτε ερώτηση και απορία σχετικά με την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος, μην διστάσετε να μας καλέσετε.
Αριστομένης Βασιλόπουλος Ορθοπεδικός Χειρουργός Τραυματολόγος MD, MSc
ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ
Λεωφ. Ελ. Βενιζέλου, Παλαιό Φάληρο 175 63
Στοιχεία Επικοινωνίας
Tηλ. Ιατρείου: 210 2203222
Κινητό: 6943908981
Email: vasilopoulosaris@hotmail.com
Web: orthovasilopoulos.gr